Vĩnh biệt 'Kỳ quan bóng bàn thế giới' của Việt Nam, huyền thoại Lê Văn Tiết

Bóng bàn Việt Nam vừa mất đi một huyền thoại, một tượng đài rực rỡ đã đưa tên tuổi thể thao nước nhà vang danh trên đấu trường quốc tế. Cựu tuyển thủ Lê Văn Tiết, được báo chí Nhật Bản tôn vinh là "kỳ quan bóng bàn thế giới" nhờ tài năng xuất chúng và lối đánh độc đáo, đã ra đi, để lại niềm tiếc thương vô hạn trong lòng người hâm mộ ở tuổi 86.

Với những chiến công lẫy lừng, sự sáng tạo mang tính cách mạng và tinh thần bất khuất, Lê Văn Tiết không chỉ là một vận động viên bóng bàn kiệt xuất mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ sau.

Lê Văn Tiết và những chiến thắng lẫy lừng ở các giải đấu lớn

Lê Văn Tiết sinh ngày 13/7/1939 tại Gia Định, trong một gia đình có truyền thống thể thao. Cha ông, ông Lê Văn Gặp, một người đam mê quần vợt, chính là người thầy đầu tiên dẫn dắt cậu bé Tiết đến với bóng bàn từ năm 8 tuổi. Với năng khiếu bẩm sinh, ông nhanh chóng bộc lộ tài năng. Năm 11 tuổi, ông trở thành tay vợt số một trong giới học sinh, vô địch học sinh toàn quốc năm 1954-1955.

Năm 1958, tại Đại hội Thể thao châu Á (ASIAD) lần thứ 3 ở Tokyo, Lê Văn Tiết cùng các đồng đội Mai Văn Hòa, Trần Cảnh Được và Trần Văn Liễu làm nên lịch sử khi đánh bại đội tuyển Nhật Bản – cường quốc bóng bàn thời bấy giờ – để giành huy chương vàng đồng đội nam. Trong trận chung kết, ông xuất sắc vượt qua nhà vô địch thế giới Toshiaki Tanaka với tỷ số 2-0 (21/12, 21/18) và danh thủ Tsunoda với tỷ số 2-0 (21/6, 21/10).

Chiến thắng chung cuộc 5-3 trước Nhật Bản, trước sự chứng kiến của 10.000 khán giả, chính là kỳ tích đầu tiên của thể thao Việt Nam tại Asiad.

Chỉ một năm sau, tại Giải Vô địch Bóng bàn Thế giới 1959 ở Dortmund, Đức, Lê Văn Tiết tiếp tục cùng đội tuyển giành huy chương đồng đồng đội nam, đưa bóng bàn Việt Nam lên bản đồ thế giới. Cùng năm, ông chinh phục giải Pháp Mở rộng, đánh bại nhà vô địch Nhật Bản Teruo Murakami trong trận chung kết kịch tính. Bị dẫn 0-2, ông lội ngược dòng thắng 3-2, với ván quyết định kết thúc ở tỷ số 21/17.

Chiến thắng này không chỉ giúp ông được xếp hạng 6 thế giới ở nội dung đơn nam mà còn khiến báo chí Nhật Bản gọi ông là "kỳ quan bóng bàn thế giới" – danh hiệu thể hiện sự ngưỡng mộ trước tài năng và lối đánh độc đáo của ông. Ông còn giành 3 huy chương vàng đồng đội tại SEA Games (1961, 1965, 1967) và huy chương đồng đôi nam tại Asiad 1962, khẳng định vị thế của mình.

Người tiên phong với lối đánh phản công từ xa

Điều làm nên biệt danh "kỳ quan bóng bàn thế giới" không chỉ là thành tích mà còn là sự sáng tạo mang tính cách mạng của Lê Văn Tiết. Ông là người đầu tiên trên thế giới phát minh ra cú đánh phản công từ xa, một kỹ thuật đột phá trong bóng bàn thập niên 1950.

Trước đó, các vận động viên lùi xa bàn thường chỉ cắt bóng phòng thủ. Với nền tảng từ quần vợt học từ cha, Lê Văn Tiết kết hợp lực đánh mạnh mẽ, động tác lăng tay rộng và kỹ thuật tinh tế để tạo ra những cú phản công từ vị trí cách xa bàn, khiến đối thủ bất ngờ và khó khắc chế. Lối đánh này không chỉ giúp ông thắng 14/15 trận tại Asiad 1958 mà còn được quốc tế ghi nhận như một đóng góp quan trọng cho sự phát triển của bóng bàn.

Tại Asiad 1958, ông chỉ thua duy nhất tay vợt Nhật Bản Ichiro Ogimura – nhà vô địch thế giới với kinh nghiệm dày dặn. Sự sáng tạo của ông đã để lại dấu ấn sâu đậm. Hãng vợt Butterfly đưa ông vào tập sách "Những tay vợt hay của thế giới", phát hành bằng tiếng Nhật và tiếng Anh, khi ông mới 19 tuổi. Em trai ông, danh thủ Lê Văn Tân, từng nhận xét: "Anh tôi là người đầu tiên phát minh cú đánh phản công từ xa. Đó là đóng góp được quốc tế ghi nhận".

Dù đạt nhiều thành công, Lê Văn Tiết vẫn tiếc nuối về Giải Vô địch Bóng bàn Thế giới 1959. Đội Việt Nam đứng đầu bảng với 9 trận toàn thắng, bao gồm chiến thắng 5-3 trước Tiệp Khắc – đội từng 6 lần vô địch đồng đội nam. Tuy nhiên, ở bán kết, đội thua Nhật Bản 3-5. Ông Tiết cho rằng, nếu HLV Chu Văn Sáng giữ nguyên đội hình từng vô địch Asiad 1958, đặc biệt là để Trần Cảnh Được thi đấu thay vì Trần Văn Liễu, Việt Nam có thể đã thắng Nhật Bản và vào chung kết với Hungary – đội không quá mạnh. Dù chỉ giành huy chương đồng, thành tích này vẫn là niềm tự hào lớn lao của bóng bàn Việt Nam.

Sau năm 1975, Lê Văn Tiết trở thành huấn luyện viên, dẫn dắt đội bóng bàn quận Tân Bình, TP.HCM, trước khi nghỉ hưu vào năm 1986. Tuy nhiên, ông không rời xa đam mê, tiếp tục làm gia sư bóng bàn cho thiếu nhi và viết sách truyền dạy kỹ thuật. Cuốn sách "Một thời vinh quang với bóng bàn Việt Nam" dày 395 trang, do ông chấp bút, là di sản quý giá, lưu giữ những giai thoại về thế hệ vàng của bóng bàn Việt Nam, từ Mai Văn Hòa, Trần Cảnh Được đến chính ông.

Lúc 75 tuổi, ông miệt mài tập luyện tại CLB Tân Thới Hòa, TP.HCM, chơi bóng hàng ngày bất kể mưa gió. Với dáng người tráng kiện, ông không chỉ truyền dạy kỹ thuật mà còn lan tỏa tinh thần sống lành mạnh, giản dị: "Hãy chọn cuộc sống đơn giản, tránh xa rượu bia và siêng năng tập luyện." Ông thường xuyên thi đấu với các học trò trẻ, thậm chí tham gia giải lão tướng, thể hiện tình yêu bất tận với bóng bàn.

Lê Văn Tiết dành nhiều tâm huyết cho thế hệ trẻ. Ông nhấn mạnh rằng, để bóng bàn Việt Nam vươn tầm thế giới, cần chú trọng thể lực, cập nhật kỹ thuật hiện đại và tạo cơ hội cọ xát quốc tế.

Những chiến công lẫy lừng, những cú đánh phản công thần tốc và triết lý sống lành mạnh của Lê Văn Tiết sẽ mãi là ngọn lửa truyền cảm hứng cho bóng bàn Việt Nam. Dù ông đã ra đi, di sản của "kỳ quan bóng bàn thế giới" vẫn sống mãi trong lòng người hâm mộ và lịch sử thể thao Việt Nam.