Bóng đá Việt Nam không thể trông chờ nhập tịch

Bóng đá Việt Nam không thể chạy đua nhập tịch ồ ạt như Indonesia, Malaysia, và có thể cả Thái Lan, Philippines nữa. Nhưng chưa chắc nó đã là điểm yếu, mà có thể trở thành cơ hội để phát triển theo hướng bền vững.

1.Trước hết, nguồn lực Việt kiều của Việt Nam hạn chế cả về số lượng và chất lượng so với các quốc gia Đông Nam Á khác. Cộng đồng người Việt ở nước ngoài, chủ yếu tại Mỹ, Pháp, Đức hay Úc, tuy đông nhưng không có nhiều tài năng bóng đá nổi bật. Trong khi đó, Indonesia được hưởng lợi từ nguồn cầu thủ gốc Hà Lan -, nhờ lịch sử thuộc địa lâu đời. Tương tự là trường hợp của Thái Lan, Malaysia, hay thậm chí Philippines. Khác biệt này khiến Việt Nam khó lòng tìm được những Việt kiều đủ trình độ để nâng tầm ĐTQG, ngay cả khi có ý định nhập tịch.

Thứ hai, hệ thống tuyển trạch để phát hiện cầu thủ Việt kiều gần như không tồn tại. Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) chưa xây dựng được mạng lưới tuyển trạch chuyên nghiệp ở nước ngoài, trong khi các quốc gia như Malaysia hay Singapore đã triển khai các chương trình dài hạn để tìm kiếm tài năng từ châu Âu. Tại Việt Nam, việc tìm kiếm Việt kiều chủ yếu dựa vào thông tin truyền miệng hoặc tự vận động từ phía cầu thủ. Sự thiếu chủ động này khiến cơ hội chiêu mộ tài năng Việt kiều bị bỏ lỡ.

Cuối cùng, quy định nhập tịch khắt khe tại Việt Nam là rào cản lớn. Luật quốc tịch không cho phép song tịch, buộc các cầu thủ Việt kiều phải từ bỏ quốc tịch gốc - một quyết định khó khăn đối với những người đã xây dựng cuộc sống ổn định ở nước ngoài. Trong khi đó, Indonesia hay Philippines có chính sách nhập tịch linh hoạt hơn, cho phép cầu thủ giữ song tịch hoặc đơn giản hóa quy trình. Ngoài ra, Việt Nam cũng thiếu các chính sách ưu đãi, như hỗ trợ tài chính hay lộ trình phát triển sự nghiệp, để thu hút cầu thủ Việt kiều. Những hạn chế này khiến việc nhập tịch trở thành con đường gần như bất khả thi đối với bóng đá Việt.

2. Indonesia, với dàn cầu thủ nhập tịch chất lượng, vẫn thua đậm Nhật Bản 0-6 ở vòng loại World Cup 2026. Điều này minh chứng rằng nhập tịch chỉ là giải pháp ngắn hạn, trong khi phát triển cầu thủ bản địa mới là chìa khóa để xây dựng nền bóng đá bền vững.

Thay vì chạy đua nhập tịch, Việt Nam nên học hỏi mô hình phát triển của Nhật Bản. Họ đầu tư mạnh vào hệ thống đào tạo trẻ, với các học viện bóng đá chuyên nghiệp như JFA Academy, đồng thời xây dựng lối chơi đồng bộ, kỷ luật và sáng tạo. Kết quả là đội tuyển Nhật Bản không chỉ thống trị châu Á mà còn cạnh tranh sòng phẳng ở World Cup. Bóng đá Việt Nam cần đi theo hướng này bằng cách nâng cấp các học viện, đồng thời mở rộng các chương trình đào tạo trẻ ở vùng sâu, vùng xa để phát hiện tài năng mới.

Bên cạnh đó, cải thiện hệ thống tuyển trạch là yếu tố then chốt. Trong nước, VFF cần tổ chức các giải đấu trẻ cấp cơ sở để tìm kiếm nhân tố tiềm năng. Về quốc tế, VFF có thể hợp tác với các đại sứ quán và cộng đồng người Việt ở nước ngoài để xây dựng mạng lưới tuyển trạch Việt kiều. 

Dù nguồn lực hạn chế, việc phát hiện những cầu thủ trẻ gốc Việt có tiềm năng vẫn là hướng đi khả thi. Cuối cùng, Việt Nam có thể nới lỏng chính sách nhập tịch một cách có chọn lọc. Thay vì nhập tịch hàng loạt, VFF nên ưu tiên các cầu thủ trẻ gốc Việt có khả năng phát triển dài hạn, đồng thời đơn giản hóa quy trình pháp lý và cung cấp hỗ trợ tài chính.

Tuy nhiên, nhập tịch chỉ nên là giải pháp bổ trợ, không phải chiến lược cốt lõi. Nhật Bản đã chứng minh rằng một đội bóng mạnh không cần phụ thuộc vào cầu thủ ngoại, và Việt Nam hoàn toàn có thể làm được điều tương tự nếu tập trung vào đào tạo và phát triển nội lực.