Vở chèo “Đại tướng Võ Nguyên Giáp”: Tái hiện lịch sử, nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật dân tộc

Trong khuôn khổ chuỗi chương trình "Sân khấu truyền hình" do Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội thực hiện, phối hợp với các đơn vị nghệ thuật uy tín, vở chèo "Đại tướng Võ Nguyên Giáp" chính thức lên sóng vào dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025).

Vở chèo "Đại tướng Võ Nguyên Giáp" là tác phẩm sân khấu đặc sắc, không chỉ tri ân người anh hùng dân tộc, mà còn là dấu ấn mới trong hành trình đưa nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với khán giả hiện đại qua công nghệ truyền hình.

Với mong muốn tôn vinh những giá trị nghệ thuật và tư tưởng sâu sắc của sân khấu truyền thống và hiện đại, "Sân khấu truyền hình" đã mang đến cho khán giả những tác phẩm được tuyển chọn kỹ lưỡng. Sau thành công của hai vở kịch nổi tiếng "Tôi và Chúng ta" và "Lời thề thứ chín", vở chèo "Đại tướng Võ Nguyên Giáp" tiếp tục khẳng định hướng đi đúng đắn trong việc truyền hình hóa các tác phẩm sân khấu có chiều sâu lịch sử và cảm xúc.

Được viết bởi Tiến sĩ, nhà biên kịch Nguyễn Đăng Chương, vở chèo là một công trình nghệ thuật tâm huyết, được Nhà hát Chèo Quân đội dàn dựng và công diễn lần đầu vào tháng 8/2024, nhân kỷ niệm 113 năm ngày sinh Đại tướng và hướng tới 80 năm thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam.

NSND Trịnh Minh Tiến vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: Đài Hà Nội

Thông qua ngôn ngữ nghệ thuật truyền thống của chèo, kết hợp kỹ thuật dàn dựng hiện đại, tác phẩm đã tạo nên một không gian sân khấu vừa trang trọng, vừa gần gũi, tái hiện hình tượng Đại tướng không chỉ như một vị tướng huyền thoại, mà còn là một người chồng, người cha, người đồng chí giàu tình cảm và nhân văn sâu sắc.

Bối cảnh chính của vở diễn là Chiến dịch Điện Biên Phủ, nơi khẳng định tài thao lược của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và ý chí quyết thắng của quân dân Việt Nam. Vở chèo xoay quanh quyết định lịch sử của Đại tướng khi chuyển từ phương án "đánh nhanh, thắng nhanh" sang "đánh chắc, tiến chắc" – một bước ngoặt quan trọng trong Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954.

Một số hình ảnh trong vở diễn. Ảnh: Đài Hà Nội

Tác phẩm đan xen những trường đoạn kịch tính của chiến trường với các phân cảnh trữ tình, sâu lắng. Đó là lời tâm sự thầm kín của Đại tướng với phu nhân Đặng Bích Hà trong đêm, là những giây phút tiễn biệt chiến sĩ hy sinh, hay cảnh thăm thương binh cùng lời ru nghẹn ngào. Một chi tiết đầy xúc động là cảnh phu nhân báo tin mang thai con trai, dự định đặt tên là "Võ Điện Biên" – như một biểu tượng của lòng tin và khát vọng hòa bình.

Đặc biệt, vở diễn cũng khéo léo lồng ghép chuyện tình cảm động giữa dân công Liễu và anh hùng Tô Vĩnh Diện – người đã hy sinh thân mình để cứu pháo – tạo nên một lớp nghĩa mới về tình yêu, tình người trong khói lửa chiến tranh.

Vở diễn tái hiện khung cảnh anh hùng Tô Vĩnh Diện lấy thân mình chèn pháo. Ảnh: Đài Hà Nội

"Đại tướng Võ Nguyên Giáp" không chỉ là một tác phẩm thành công về nội dung, mà còn được đánh giá cao về mặt nghệ thuật khi giành Huy chương Vàng tại Liên hoan Sân khấu Hà Nội mở rộng 2024.

NSND Trịnh Thúy Mùi, đạo diễn của vở diễn, chia sẻ: "Thách thức lớn nhất là làm nổi bật chiều sâu nhân văn trong hình tượng Đại tướng. Tôi chọn tiết chế kỹ thuật sân khấu để dành chỗ cho cảm xúc và chiều sâu nội tâm nhân vật." Cách tiếp cận ấy giúp vở chèo không chỉ là tái hiện lịch sử, mà còn là cuộc đối thoại cảm xúc giữa nghệ sĩ và khán giả.

NSND Trịnh Minh Tiến, người đóng vai Đại tướng, cho rằng phân cảnh đấu trí giữa Đại tướng và tướng Navarre, được dựng theo hai đầu chiến tuyến, là một trong những điểm nhấn ấn tượng nhất. Anh đặc biệt xúc động khi thể hiện trường đoạn quyết định thay đổi chiến lược – biểu tượng của tầm nhìn và lòng trắc ẩn của người chỉ huy đối với sinh mệnh của chiến sĩ.

NSND Vũ Tự Long, Chỉ đạo nghệ thuật, bày tỏ sự kỳ vọng vào "Sân khấu truyền hình" như một cầu nối giữa di sản văn hóa và công chúng trẻ: "Giới trẻ đang ngày càng quan tâm đến văn hóa dân tộc. Đây là tín hiệu rất đáng mừng. Với chương trình này, chúng tôi có cơ hội mang tinh thần của sân khấu truyền thống đến với hàng triệu khán giả, không chỉ trên sóng truyền hình mà còn qua các nền tảng số hiện đại."

Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội hiện là đơn vị đầu tiên trên toàn quốc tổ chức ghi hình và phát sóng định kỳ chương trình "Sân khấu truyền hình" với chuẩn chất lượng 4K, kết hợp livestream đa nền tảng như truyền hình, ứng dụng HANOI ON, YouTube, Facebook…

Mỗi tháng, một vở diễn đặc sắc được đưa lên sóng truyền hình, tạo thành một không gian văn hóa định kỳ, nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật dân tộc trong cộng đồng. Chương trình phát trực tiếp trên các kênh H1, H2, FM96 và nền tảng số, giúp tiếp cận đa dạng nhóm đối tượng, đặc biệt là giới trẻ thành thị và khán giả quốc tế yêu mến nghệ thuật Việt. Thông qua mô hình truyền hình hóa kết hợp số hóa, Đài Hà Nội không chỉ góp phần bảo tồn di sản sân khấu truyền thống, mà còn tạo bước đột phá trong việc "sống hóa" các tác phẩm nghệ thuật trên nền tảng công nghệ mới.

Vở chèo "Đại tướng Võ Nguyên Giáp" – một tác phẩm giàu cảm xúc, mang giá trị tư tưởng và nghệ thuật sâu sắc – không chỉ là lời tri ân đến vị tướng huyền thoại nhân Ngày Thương binh - Liệt sĩ, mà còn là minh chứng cho sức sống bền bỉ của nghệ thuật truyền thống Việt Nam trong thời đại số. Với sự tiên phong của Đài Hà Nội, "Sân khấu truyền hình" đang thắp lên niềm tin rằng: nghệ thuật dân tộc hoàn toàn có thể bước vào dòng chảy hiện đại, chạm đến trái tim khán giả hôm nay và mai sau.