U23 Đông Nam Á trở thành AFF Cup 'thu nhỏ'

Giải vô địch U23 Đông Nam Á 2025 đang chứng kiến sự phát triển vượt bậc cả về chuyên môn. Từng bị xem là sân chơi phụ, giải đấu này đã trở thành "phiên bản thu nhỏ" của AFF Cup, với tính cạnh tranh cao.

Giải vô địch bóng đá U23 Đông Nam Á có thể được xem là một sân chơi khác để các quốc gia trong khu vực thể hiện tối đa tiềm năng của mình, nhằm chuẩn bị cho các giải đấu quan trọng như SEA Games của khu vực hay Asian Games và vòng chung kết U23 châu Á ở cấp độ châu lục.

Lần đầu có HLV ngoại vô địch

Giải vô địch U23 Đông Nam Á ra đời năm 2005 như bước chuẩn bị cho SEA Games, do AFF (Liên đoàn bóng đá Đông Nam Á) khởi xướng với Thái Lan là chủ nhà đầu tiên. Dù gặp trục trặc ban đầu khi Brunei và Indonesia rút lui, giải vẫn diễn ra với mục tiêu thử nghiệm lực lượng trẻ. Khi đó, bóng đá Thái Lan đang trong giai đoạn tái thiết sau thất bại ở vòng loại World Cup 2006 và chia tay HLV Sigfried Held. HLV Thái Lan Charnwit Polcheewin được trao nhiệm vụ xây dựng đội U23 với nòng cốt là lứa cầu thủ từng dự U17 World Cup và một số tài năng đang nổi bật tại Thai League.

U23 Thái Lan toàn thắng vòng bảng, đánh bại U23 Malaysia 7-0 ở bán kết rồi đánh bại Singapore 3-0 ở chung kết để lên ngôi vô địch. Ngôi sao Teeratep Winothai lập cú đúp trong trận cuối. Nhiều cầu thủ U23 Thái Lan sau đó được đôn lên tuyển quốc gia và cùng bảo vệ thành công huy chương vàng SEA Games 2007.

Tuy nhiên, sau năm 2005, giải bị gián đoạn suốt 14 năm, đến năm 2019 mới trở lại. Kể từ đó tới nay, các HLV vô địch giải này đều là những nhà cầm quân Đông Nam Á, Indra Sjafri (Indonesia – 2019), Đinh Thế Nam (Việt Nam – 2022) và Hoàng Anh Tuấn (Việt Nam – 2023).

Chung kết giải đấu năm nay diễn ra giữa U23 Việt Nam và U23 Indonesia trên sân Gelora Bung Karno, Jakarta. Đây là lần đầu tiên kể từ khi thành lập giải vào năm 2005, sẽ có HLV ngoại giành chức vô địch. 1 trong 2 nhà cầm quân, HLV Kim Sang Sik (Hàn Quốc) của U23 Việt Nam hoặc HLV Gerald Vanenburg (Hà Lan) sẽ ca khúc khải hoàn vào tối 29/7 tới.

Ông Kim Sang Sik trước đó đã vô địch ASEAN Cup (AFF Cup) 2024 và đang đứng trước cơ hội vô địch 2 giải đấu Đông Nam Á trong chưa đầy 1 năm. Trong khi đó, ông Gerald Vanenburg, người từng vô địch EURO 1988 với vai trò cầu thủ, đang hướng tới danh hiệu đầu tiên kể từ khi sang xứ vạn đảo làm việc. Ngoài ra, nhiều đội khác của giải cũng dùng thầy ngoại như U23 Philippines có HLV người Australia, U23 Lào có HLV Hàn Quốc, U23 Campuchia và U23 Mynamar có HLV Nhật Bản, U23 Timor Leste dùng HLV người Chile.

Sự hiện diện của cầu thủ lai

Một trong những điểm nhấn đáng chú ý của giải năm nay là sự xuất hiện của các cầu thủ lai, đặc biệt trong đội hình U23 Philippines. Riêng U23 Philippines có đến 8 cầu thủ sinh ra hoặc trưởng thành tại các nền bóng đá phát triển như Mỹ, Nhật, Tây Ban Nha, Đức.

Điển hình như thủ môn Nicholas Guimaraes (gốc Bồ Đào Nha, lớn lên ở Nhật Bản), tiền vệ Gavin Muens (gốc Đức-Mỹ), hay tiền đạo Otu Banatao và Javier Mariona, đều đang chơi bóng tại Mỹ. Cầu thủ chạy cánh Mariona gây ấn tượng mạnh với 2 bàn thắng, trong đó có 1 bàn vào lưới U23 Việt Nam. Bên cạnh đó phải nhắc tới U23 Indonesia với tiền đạo Jens Raven, người sinh ra ở Hà Lan. Chân sút nhập tịch này đã ghi 7 bàn tính tới trước trận chung kết và đã góp công lớn giúp U23 Indonesia vào chung kết. Thậm chí Jens Raven còn đang đứng trước cơ hội giành danh hiệu Vua phá lưới.

Việc tận dụng nguồn lực cầu thủ có dòng máu lai không chỉ nâng cao chất lượng chuyên môn mà còn phản ánh xu hướng hội nhập ngày càng mạnh mẽ của bóng đá Đông Nam Á.

Từ khi ra đời năm 2005, giải U23 Đông Nam Á từng bị xem là giải phụ, chủ yếu để các đội thử nghiệm đội hình trước SEA Games. Tuy nhiên, từ năm 2019 đến nay, giải đấu được tổ chức đều đặn và dần trở thành một trong những sự kiện quan trọng của bóng đá trẻ khu vực.

Tính cạnh tranh ở giải năm nay tăng đáng kể. U23 Philippines, đội chưa từng vượt qua vòng bảng, đã gây sốc khi đánh bại U23 Malaysia 2-0, lọt vào bán kết và cạnh tranh hạng 3 với U23 Thái Lan. Thực tế, ngoài đội tuyển quốc gia, đây là lần đầu tiên Philippines vượt qua vòng bảng ở 3 cấp độ trẻ của AFF (U23, U19, U16). Ở trận bán kết với U23 Việt Nam, họ thậm chí là đội ghi bàn mở tỷ số.

Điều đó cho thấy phần nào khoảng cách giữa các nền bóng đá trong khu vực đang thu hẹp, và các đội nhỏ hơn đã có thể gây bất ngờ trước những đội bóng mạnh của khu vực. Cũng cần phải nói tới sự xoay chiều của bóng đá Đông Nam Á đã được thể hiện rõ qua giải đấu này. Trong khi U23 Philippines và U23 Indonesia vươn lên mạnh mẽ, U23 Thái Lan bất ngờ sa sút. Việc U23 Thái Lan phải chơi phòng ngự phản công trước Indonesia có lẽ là điều ít ai ngờ đến nếu nhìn vào quá khứ.

Trong khi đó, U23 Malaysia thậm chí còn không qua được vòng bảng. Đây cũng là điều bất ngờ bởi trước đây, bóng đá trẻ Malaysia từng vào tứ kết U23 châu Á 2018.

Bên cạnh đó, việc phát sóng giải đấu rộng rãi trên các nền tảng truyền hình và mạng xã hội như YouTube cũng giúp khán giả tiếp cận giải đấu một cách thuận tiện hơn. Đáng chú ý, ngoài các quốc gia trong khu vực, giải U23 Đông Nam Á 2025 còn được phát sóng ở Hàn Quốc qua SPOTV.

Sự theo dõi sát sao từ truyền thông trong nước và quốc tế cũng tạo sức ép buộc các đội phải thi đấu với tinh thần cao nhất, góp phần nâng tầm giải đấu.

Dù chưa đạt đến đẳng cấp như ASEAN Cup hay vòng chung kết giải U23 châu Á, nhưng U23 Đông Nam Á đang ngày càng tiệm cận với mô hình của các giải trẻ quốc tế. Giải đấu này đã và đang tiếp tục là bệ phóng cho các tài năng trẻ của Đông Nam Á.