Sách ảnh đầu tiên về lịch sử Báo chí Cách mạng Việt Nam

Sáng 10/6 tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia (số 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội), Thông tấn xã Việt Nam đã tổ chức lễ ra mắt cuốn sách ảnh 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925 - 2025). Đây là ấn phẩm được NXB Thông tấn biên soạn, xuất bản theo chỉ đạo của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương và Thông tấn xã Việt Nam.

1. Theo các thông tin được giới thiệu, đây là cuốn sách ảnh đầu tiên về lịch sử Báo chí Cách mạng Việt Nam, với những bài viết cô đọng cùng hơn 1.000 bức ảnh, tư liệu quý hiếm được khai thác, chọn lọc công phu từ nhiều nguồn trong cả nước.

Nội dung sách được được trình bày khái quát theo dòng thời gian, chia làm 6 giai đoạn từ 1925 tới 2025, phản ánh quá trình hình thành, phát triển và lớn mạnh của nền Báo chí Cách mạng Việt Nam, gắn với từng giai đoạn cách mạng của Đảng và dân tộc.

Đặc biệt, cuốn sách 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925 - 2025) đã vinh dự được Tổng Bí thư Tô Lâm dành Lời chúc mừng trong phần đầu của ấn phẩm.

Tại đó, ông viết: "Cuốn sách ảnh có giá trị tư liệu cao, phản ánh chân thực hành trình vẻ vang của báo chí cách mạng, đồng thời thể hiện lòng biết ơn vô hạn tới Chủ tịch Hồ Chí Minh - nhà báo cách mạng lỗi lạc, cùng các thế hệ nhà báo - chiến sĩ đã kiên cường, tận tụy cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc".

Nhà báo Lê Quốc Minh (Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng biên tập báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam) nhận xét: "Khi xem cuốn sách, chúng ta có thể nhìn lại một cách hệ thống chặng đường 100 năm phát triển của Báo chí Cách mạng Việt Nam, từ những ngày đầu gian khó cho đến hiện tại".

"Cuốn sách được biên soạn và phát hành dưới hình thức song ngữ, không chỉ giúp người Việt hiểu rõ hơn về lịch sử báo chí nước nhà mà còn giới thiệu đến bạn bè quốc tế một cách sinh động về hành trình phát triển đầy tự hào của Báo chí Cách mạng Việt Nam" - nhà báo Lê Quốc Minh nói.

Theo Giám đốc - Tổng biên tập NXB Thông tấn Phùng Thị Mỹ, ngay từ những ngày đầu hình thành ý tưởng và xây dựng đề cương biên soạn cuốn sách, những người thực hiện đã xác định đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng, chứa đựng niềm tự hào lớn, nhằm khắc họa hành trình phụng sự tổ quốc và nhân dân của Báo chí Cách mạng Việt Nam.

Theo mục tiêu đặt ra, từng bài viết chính, lời dẫn và hình ảnh trong cuốn sách phải là những tư liệu, hình ảnh có tính tổng hợp, khái quát được các chặng đường đồng hành của Báo chí Cách mạng Việt Nam cùng dân tộc, đất nước. Riêng mỗi hình ảnh được tuyển chọn đều phải mang giá trị tư liệu cao, phản ánh chân thực các sự kiện, dấu mốc trong các giai đoạn lịch sử cách mạng, đồng thời truyền tải được cảm xúc, chiều sâu và dấu ấn của những người làm báo.

"Chúng tôi luôn tâm niệm: Đây không chỉ là một cuốn sách mà là một phần ký ức lịch sử sống động, là minh chứng cho sức mạnh của ngòi bút trong sự nghiệp cách mạng đồng hành cùng dân tộc"- bà Phùng Thị Mỹ chia sẻ - "Là nhà xuất bản trực thuộc TTXVN, cơ quan Thông tấn quốc gia, chúng tôi thấy rõ trách nhiệm phải đảm bảo sự chính xác, thuyết phục và giá trị truyền thông - giáo dục trong từng trang sách".

Để hiện thực hóa mục tiêu này, NXB Thông tấn đã huy động toàn bộ đội ngũ biên tập viên, phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia, nhà nghiên cứu, phóng viên ảnh, các nhà báo lão thành và các nhà sưu tầm báo chí trên cả nước. Và, công tác chuẩn bị cho cuốn sách kéo dài hơn 1 năm, bao gồm các bước: Xây dựng đề cương, xác định bố cục, lựa chọn hình ảnh và tư liệu, viết lời dẫn, biên tập, thẩm định nội dung, dịch thuật, hiệu đính, thiết kế mỹ thuật và in ấn.

Trong đó, ở phần hình ảnh, nhóm biên soạn đã phải xử lý một khối lượng công việc khổng lồ, với hàng chục nghìn bức ảnh và tư liệu để chọn lọc hơn 1.000 bức ảnh và tư liệu đưa vào cuốn sách. Các nguồn ảnh được khai thác từ kho lưu trữ ảnh phong phú của Thông tấn xã Việt Nam, kết hợp với tư liệu từ nhiều cơ quan lớn như Bảo tàng Báo chí Việt Nam, Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (Hội Nhà báo Việt Nam), Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Thư viện Quốc gia, Thư viện Hà Nội, báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam… Mỗi bức ảnh đều trải qua quá trình thẩm định nghiêm ngặt về nguồn gốc, thời gian, nhân vật, bối cảnh và thông điệp truyền tải.

Về phần lời dẫn và các bài viết lớn, đội ngũ biên tập viên đã dành nhiều thời gian để viết ngắn gọn, chính xác, súc tích, đảm bảo tinh thần báo chí cách mạng: chân thực, giàu hình ảnh và truyền cảm, đồng thời vẫn giữ nguyên tính khách quan, lịch sử trong từng chi tiết.

Riêng ở phần thiết kế mỹ thuật và in ấn, cuốn sách được trình bày theo phong cách hiện đại, màu sắc được lựa chọn kỹ lưỡng nhưng vẫn giữ được nét truyền thống phù hợp với nội dung. Sách có bố cục mở, hình ảnh lớn, độ phân giải tối ưu để mỗi bức ảnh có thể tự mình kể lại câu chuyện.

2. Khá thú vị, buổi ra mắt sách 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925 - 2025) cũng có sự góp mặt của nhà sưu tập Nguyễn Phi Dũng, người tham gia đóng góp tư liệu để hoàn thiện sách. Ông không phải là cái tên xa lạ với độc giả: Trong nhiều năm qua, báo giới đã nhiều lần nhắc tới nhà sưu tập tại Nam Định này - người sở hữu kho tư liệu báo chí lên tới hơn 40 vạn tờ và nặng khoảng 23 tấn.

Như chia sẻ từ phía thực hiện, trong quá trình xây dựng bản thảo, các chuyên gia của NXB Thông tấn đã xuống Nam Định, "lặn ngụp" trong kho tư liệu" của Nguyễn Phi Dũng suốt 2 ngày ròng để lựa chọn các tư liệu cần thiết nhằm bổ sung cho cuốn sách. Đa phần tư liệu này gắn với báo chí giai đoạn 1925 - 1945, và một phần gắn với những năm 1954.

"Trong bộ sưu tập của mình, tờ báo tôi cho là có giá trị nhất, thể hiện tinh thần báo chí cách mạng cao nhất, là trường hợp số đầu tiên của tờ Cờ giải phóng, cơ quan tuyên truyền cổ động Trung ương của Đảng Cộng sản Đông Dương, phát hành ngày 10/10/1942" - ông Dũng kể - "Khi xưa, tôi đã bỏ ra một số tiền lớn để sở hữu tờ báo này với suy nghĩ đơn giản về việc không muốn nó bị bán ra nước ngoài. Còn bây giờ, qua cuốn sách, tôi rất vui được chia sẻ với độc giả tờ báo mà mình trân quý nhất".

Ông Nguyễn Phi Dũng cũng tỏ ra rất hào hứng khi cầm trên tay cuốn sách 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925 - 2025). "Thời điểm tròn 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam là cột mốc rất quan trọng với tất cả những người làm báo. Thật lòng, tôi rất khâm phục nhiệt huyết và sự công phu của những người thực hiện, để có thể lựa chọn các tư liệu quý và phản ánh đầy đủ quá trình phát triển suốt 1 thế kỷ của báo chí Việt Nam trong một cuốn sách" - ông nói.