Kỳ vọng cải thiện đáng kể tình trạng thiếu giáo viên

Sáng 16/6, với 451/460 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 94,35% tổng số đại biểu), Quốc hội đã thông qua Luật Nhà giáo. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.

Luật Nhà giáo quy định về hoạt động nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ của nhà giáo; chức danh, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo; tuyển dụng, sử dụng nhà giáo; chính sách tiền lương, đãi ngộ đối với nhà giáo; tôn vinh, khen thưởng và xử lý vi phạm đối với nhà giáo; quản lý nhà giáo… Liên quan đến vấn đề này, trao đổi bên hành lang Quốc hội, các biểu bày tỏ vui mừng, cho rằng Luật Nhà giáo được thông qua sẽ là cơ sở quan trọng để chấn hưng nền giáo dục của Việt Nam.

Cải thiện tình trạng thiếu giáo viên

Đại biểu Hồ Thị Minh (Đoàn Quảng Trị) bày tỏ vui mừng khi Quốc hội thông Luật Nhà giáo với tỷ lệ đồng thuận cao; cho rằng, Luật này sẽ đem lại động lực to lớn cho đội ngũ giáo viên trong năm học mới này và sẽ đem lại nhiều giá trị cho ngành giáo dục của Việt Nam trong tương lai.

Luật Nhà giáo đã tạo ra các bước đột phá rất lớn; xác định rõ rằng, nơi nào có học sinh, nơi đó có giáo viên; không cào bằng như các ngành nghề khác được quy định trong giai đoạn trước đây về việc mỗi năm giảm 10% biên chế, gây ra tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực, ảnh hưởng đến chất lượng của ngành giáo dục. Đây là một trong những điểm nhấn quan trọng của Luật Nhà giáo lần này; dần cho phép ngành giáo dục tự chủ hơn trong lĩnh vực, phạm vi quản lý của mình. Khi Luật có hiệu lực, sẽ cải thiện đáng kể tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ như hiện nay.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương), chính vì tiền lương thấp nên nhiều giáo viên không mặn mà với nghề, hoặc nhiều người buộc phải bỏ nghề, "rẽ ngang" do mức thu nhập không đảm bảo được cuộc sống. Do đó, việc Luật Nhà giáo lần này đã chú trọng đến vấn đề tăng lương cho giáo viên theo hướng xếp lương của giáo viên ở mức cao nhất trong bảng lương của khối hành chính sự nghiệp là một chính sách quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đồng thời cũng khắc phục được tình trạng thiếu giáo viên.

Chất lượng giáo dục, đào tạo là do đội ngũ giáo viên quyết định. Nếu mức lương, mức ưu đãi đối với đội ngũ nhà giáo thấp sẽ dẫn đến tình trạng khó thu hút nguồn lực vào ngành giáo dục. Do đó sẽ khó có thể tuyển dụng được nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là đội ngũ giáo viên ở khối các trường sư phạm. Nếu lương giáo viên phấp, số lượng học sinh lựa chọn thi vào ngành sư phạm sẽ không nhiều mà thậm chí rất ít. Thực tế cho thấy, có những năm chất lượng tuyển sinh khối ngành sư phạm rất thấp, điểm trúng tuyển khối ngành này rất thấp so với mặt bằng chung các khối ngành khác. Do đó, khi lương thấp, xã hội không mặn mà với ngành sư phạm, không thể tuyển được nguồn nhân lực chất lượng cao.

Việc xác định lương của đội ngũ nhà giáo ở mức cao nhất trong hệ thống thang, bảng lương sự nghiệp hành chính cũng là mục tiêu hướng tới nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo. Đây cũng là chính sách để ngăn chặn tình trạng thiếu giáo viên. Việc cải thiện lương của giáo viên sẽ giữ chân được những người có năng lực ở lại ngành giáo dục. Vì những người có năng lực thường có nhiều cơ hội việc làm, họ có thể lựa chọn và chuyển sang các ngành nghề khác có chế độ ưu đãi tốt hơn. Bên cạnh đó sẽ thu hút được đội ngũ sinh viên giỏi, các thế hệ tiếp theo vào ngành giáo dục, giữ chân được những người có năng lực trong ngành giáo dục. Với hai yếu tố quan trọng này, chất lượng giáo dục của đất nước sẽ được nâng lên. Việc tăng lương cho đội ngũ giáo viên cũng sẽ giúp củng cố và nâng cao vị trí, vai trò của đội ngũ nhà giáo trong đời sống xã hội.

Củng cố vai trò, vị thế của nhà giáo

Cũng theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, chế độ tiền lương nói riêng và chế độ chính sách nói chung cho nhà giáo trước đây tồn tại nhiều bất cập, không xứng tầm với những gì các nhà giáo cống hiến, mang lại nhiều tâm tư cho đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên, tại Luật Nhà giáo lần này, Chính phủ đã xếp hệ số lương của các nhà giáo vào thang bảng lương cao nhất trong bảng lương sự nghiệp hành chính. Đây là điều hợp lý và đáng được ghi nhận.

Việc này sẽ giúp cho đội ngũ giáo viên đảm bảo cuộc sống bằng thu nhập từ tiền lương. Bên cạnh đó, cũng làm giảm tình trạng đội ngũ giáo viên phải làm thêm, bán hàng online, thậm chí phải lao động chân tay, vận chuyển hàng hoá để đảm bảo cuộc sống. Từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh của đội ngũ nhà giáo. Đây cũng là vấn đề mấu chốt tác động đến tình trạng dạy thêm, học thêm đã có lúc diễn ra tràn lan, buộc Chính phủ phải những biện pháp kiểm soát. Nếu chế độ tiền lương không được đảm bảo, giáo viên sẽ không toàn tâm, toàn lực để cống hiến tâm trí cho sự nghiệp giáo dục. Do đó, khi vấn đề tiền lương được quan tâm, được chi trả đúng với những cống hiến của đội ngũ nhà giáo. Tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan sẽ giảm đáng kể và có thể sẽ chấm dứt hoàn toàn.

Luật Nhà giáo lần này có rất nhiều chính sách đãi ngộ mới liên quan đến nhà giáo. Việc Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo đã không những tạo điều kiện cho đội ngũ nhà giáo yên tâm công tác, đóng góp sức lực vào sự nghiệp trồng người, góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng giáo dục của đất nước mà còn luật hoá vai trò, vị thế của nhà giáo trong xã hội hiện đại, giúp giữ vững nhận thức trong xã hội về một trong những nghề cao quý.

Chia sẻ quan điểm bên hành lang Quốc hội, đại Hồ Thị Minh cho rằng, khi Luật Nhà giáo có hiệu lực sẽ là cơ sở tốt để đội ngũ nhà giáo tiếp tục phát huy truyền thống của nhà giáo để cống hiến hết mình cho sự nghiệp giáo dục, góp phần làm hưng thịnh nền giáo dục quốc gia. Đại biểu cũng bày tỏ mong muốn rằng, Chính phủ tiếp tục quan tâm để đội ngũ nhà giáo tiếp tục có những đóng góp to lớn hơn trong "sự nghiệp trồng người của đất nước".