Thành lập Hội đồng quốc gia để phục hồi nguyên trạng Ngai vàng triều Nguyễn

Ngày 28/5, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế Phan Thanh Hải cho biết, dự kiến trong tuần này, một Hội đồng Quốc gia sẽ được thành lập và tổ chức họp nhằm bàn phương án tu sửa Ngai vàng triều Nguyễn – Bảo vật quốc gia, sau sự cố bị xâm hại bởi một du khách có biểu hiện loạn thần.

Theo ông Phan Thanh Hải, UBND thành phố Huế đã có công văn gửi xin ý kiến của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề xuất thành lập Hội đồng Quốc gia nhằm đánh giá mức độ thiệt hại và xây dựng phương án tu sửa bảo vật này.

Theo đó, có hai phương án, một là Hội đồng do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành lập, hai là Bộ ủy quyền cho UBND thành phố Huế thành lập Hội đồng. Chủ tịch Hội đồng sẽ là Cục trưởng hoặc Cục phó Cục Di sản văn hóa, các thành viên hội đồng bao gồm đại diện các cơ quan quản lý Nhà nước, chuyên gia về di sản, văn hóa, chuyên gia về phục hồi cổ vật gỗ.

Sau đó, Hội đồng sẽ ra kết luận gửi báo cáo UBND thành phố Huế đề xuất phương án thực hiện tu sửa, trên cơ sở đó thành phố sẽ xin ý kiến thống nhất của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trước khi trình lên Thủ tướng Chính phủ theo đúng quy định. Khi có phương án chính thức, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đơn vị quản lý bảo vật quốc gia này sẽ triển khai thực hiện và cơ quan chức năng sẽ giám sát và nghiệm thu đánh giá hiện vật sau tu sửa. Ngoài ra, Hội đồng cũng sẽ có kiến nghị các giải pháp bảo vệ và bảo quản thường xuyên Ngai vàng triều Nguyễn, nằm trong tổng thể công trình Điện Thái Hòa.

Trước những ý kiến trái chiều trên mạng xã hội đưa ra hình ảnh so sánh ngai vàng chụp các vua triều Nguyễn ngồi có nhiều chi tiết không giống với chiếc ngai vàng được công nhận là bảo vật quốc gia hiện nay, đặc biệt là chi tiết hai đầu rồng ở tay ngai, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế cho biết, chiếc ngai vàng triều Nguyễn hiện nay là hiện vật gốc, tuy nhiên phần lưng tựa của ngai đã được sửa lại, cũng như phần đầu rồng phía hai tay ngai là được chắp nối thêm vào ở giai đoạn vua Bảo Đại (1926 – 1945) và có ảnh tư liệu lịch sử cho thấy rõ điều này.

Chính vì phần đầu rồng được chắp nối thêm nên vị trí này tương đối yếu, dẫn đến bị du khách "loạn thần" bẻ rời. Việc phục hồi nguyên trạng chiếc ngai – theo hình thức hiện tại – là hoàn toàn phù hợp với quá trình lịch sử phát triển của hiện vật, và không phải là điều cần tranh cãi.

Ngai vua triều Nguyễn được công nhận là Bảo vật quốc gia năm 2015 bao gồm ngai, đế ngai và bửu tán. Ngai vàng được làm bằng chất liệu gỗ, sơn son thếp vàng. Thân ngai có 4 trụ nối đế với vòng lưng và tay ngai; lưng ngai trang trí chạm nổi đề tài "long hàm thọ". Tay ngai hình vòng cung; diềm tay ngai chạm lọng đề tài "lá hóa dơi". Hai đầu tay ngai chạm nổi hình đầu rồng ở tư thế vươn về phía trước.

Thời điểm lập hồ sơ đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia vào năm 2015, Ngai vua triều Nguyễn có một số hư hỏng như các vị trí ghép mộng bị hở; các ô kính tráng thủy trang trí phía dưới bệ ngai bị hư hỏng; tay ngai bên phải bị gãy rời và đã được gia cố tạm, tay ngai bên trái bị nứt, lớp sơn thếp bị bong tróc; một số chi tiết trang trí ở lưng ngai không còn nguyên vẹn…

Trước đó, khoảng 11 giờ 55 phút ngày 24/5, đối tượng Hồ Văn Phương Tâm (sinh 1983, thường trú ở phường Hương Long, quận Phú Xuân, thành phố Huế) mua vé vào cổng của Đại Nội Huế. Lúc vào khu vực Điện Thái Hòa, đối tượng Hồ Văn Phương Tâm có biểu hiện không bình thường. Dù đã được nhân viên bảo vệ mời ra phía hậu điện, người này vẫn quay lại, lẻn vào khu vực trưng bày Ngai vàng, la hét và trèo ngồi lên hiện vật, làm gãy phần tựa phía trước tay trái.

Để tránh việc đối tượng manh động, đập phá các hiện vật trưng bày khác, nhân viên bảo vệ đã tiếp cận từ xa, nhắc nhở đối tượng đi ra bên ngoài, đồng thời điện thoại yêu cầu tăng cường lực lượng hỗ trợ. Đến khoảng 12 giờ 10 phút, lực lượng chức năng đã khống chế đối tượng Tâm, báo cho Công an phường Đông Ba lập biên bản bắt giữ.

Vụ việc đang được Công an thành phố Huế điều tra làm rõ.