Ngày Thế giới Không thuốc lá: Tác hại sâu rộng của khói thuốc ngoài phổi và tim

31/05/2025 10:34 GMT+7 | Đời sống

Nhân Ngày Thế giới Không thuốc lá 31/5, báo SCMP đã tổng kết lại những hậu quả sâu rộng của thuốc lá đối với sức khỏe con người – vượt xa khỏi hai cơ quan thường được nhắc đến là phổi và tim.

Hơn 8 triệu người chết mỗi năm vì thuốc lá, trong đó khoảng 1,3 triệu người không hút thuốc nhưng vẫn hít phải khói thuốc. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) của Mỹ, quốc gia này có số ca tử vong hàng năm do hút thuốc và khói thuốc thụ động vượt quá 480.000 người, với hơn 16 triệu người đang sống chung với bệnh tật liên quan đến thuốc lá,

Chúng ta đều biết hút thuốc gây ung thư phổi và bệnh tim. Một người hút một gói thuốc mỗi ngày tương đương hít vào khoảng một cốc nhựa hắc ín mỗi năm. Lượng chất này bám lại trong phổi, khiến phổi chuyển từ màu hồng khỏe mạnh sang đen kịt, là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và ung thư.

Tuy nhiên, tổn thương do thuốc lá không chỉ dừng ở đó. Thuốc lá tác động gần như lên mọi hệ thống trong cơ thể, gây ra hàng loạt bệnh lý ít được chú ý hơn:

Hệ cơ xương khớp cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hút thuốc làm giảm mật độ xương, tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương, đặc biệt là xương hông. Nicotine còn cản trở tuần hoàn máu đến các đĩa đệm cột sống, khiến tình trạng đau lưng nặng hơn. Tin vui là nếu bỏ thuốc, nguy cơ này sẽ giảm đi đáng kể.

Ngày Thế giới Không thuốc lá: Tác hại sâu rộng của khói thuốc ngoài phổi và tim - Ảnh 1.

Những điếu thuốc lá bên cạnh đồng euro tại Lille, Pháp. Ảnh: AFP/TTXVN .

Làn da và các cấu trúc bề mặt cơ thể cũng phản ánh rõ hậu quả. Ngón tay và móng tay của người hút thuốc thường bị ố vàng, da trở nên khô, nhanh lão hóa và xuất hiện nhiều nếp nhăn. Tóc cũng yếu và dễ gãy rụng hơn. Do khả năng phục hồi của cơ thể bị chậm lại, người hút thuốc dễ bị nhiễm trùng và khó lành vết thương. Họ cũng dễ mắc vảy nến – một bệnh tự miễn viêm da mạn tính, đồng thời phản ứng kém với điều trị.

Hệ tiêu hóa cũng không thoát khỏi tác hại của thuốc lá. Độc tố trong khói thuốc không chỉ ảnh hưởng đến phổi mà còn theo nước bọt xuống dạ dày, thẩm thấu vào máu và đi khắp cơ thể. Toàn bộ đường tiêu hóa – từ miệng, thực quản, dạ dày, tụy, gan, đại tràng đến trực tràng – đều bị đe dọa. Người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn tới 60% so với người không hút, và nguy cơ ung thư bàng quang cao gấp 6 lần.

Hệ sinh sản cũng chịu tổn thương nặng nề. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ vô sinh ở cả nam và nữ – gấp đôi so với người không hút. Ở nam giới, nó có thể dẫn đến rối loạn cương dương và ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Ở phụ nữ, thuốc lá làm suy giảm khả năng thụ thai và tăng nguy cơ mãn kinh sớm. Trong thai kỳ, khói thuốc gây nhiều biến chứng nguy hiểm và có thể ảnh hưởng xấu đến thai nhi ngay từ trong bụng mẹ – thậm chí trước cả khi thụ thai vì đột biến DNA.

Ngày Thế giới Không thuốc lá: Tác hại sâu rộng của khói thuốc ngoài phổi và tim - Ảnh 2.

Sinh viên và các tổ chức y tế Ấn Độ tuần hành nhân ngày thế giới không hút thuốc lá ở Bangalore ngày 31/5. Ảnh tư liệu: EPA-TTXVN

Hệ miễn dịch cũng bị suy yếu rõ rệt. Các chất độc trong khói thuốc làm giảm khả năng phòng vệ của cơ thể trước bệnh tật. Người hút thuốc dễ bị ốm hơn, bệnh kéo dài hơn và triệu chứng cũng nặng nề hơn. Họ dễ mắc các bệnh đường hô hấp như cảm lạnh và viêm phổi – với nguy cơ cao gấp đôi và gấp bốn lần so với người không hút. Hệ miễn dịch ở miệng và cổ tử cung cũng bị ảnh hưởng, khiến cơ thể khó loại bỏ virus HPV – tác nhân gây mụn cóc sinh dục và ung thư cổ tử cung.

Ngoài ra, nghiên cứu gần đây còn cho thấy người hút thuốc, đặc biệt là người đang hút, có nguy cơ cao hơn nhiều trong việc mắc virus herpes simplex (HSV) – cả loại 1 và 2. Đây là virus gây mụn rộp ở miệng và cơ quan sinh dục, có thể lây qua tiếp xúc da và hiện chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn.

Giáo sư Tony Mok, chuyên gia ung thư lâm sàng tại Đại học Trung Văn Hong Kong, nhận định rằng những hình ảnh cảnh báo trên bao thuốc hiện nay vẫn chưa đủ: "Chúng chỉ mang tính trực quan chứ không đủ sức giáo dục. Tác hại của thuốc lá quá nhiều để có thể liệt kê hết trên vỏ bao thuốc."

Báo SCMP kết luận, dù từ bỏ thuốc lá là một hành trình không dễ dàng, nhưng lợi ích sẽ đến gần như ngay lập tức khi bạn bắt đầu. Ngày hôm nay – Ngày Thế giới Không thuốc lá – có thể là cơ hội tốt để bạn hoặc người thân mình đưa ra quyết định đúng đắn cho sức khỏe tương lai.

XEM THÊM TIN TỨC THỜI SỰ TẠI ĐÂY

Thanh Tùng/TTXVN

Tags:
Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm
90 tv soi kèo hôm nay Keonhacai1 90ph tv bong da tv Gái Xinh mitomtv mitom link