Đội tuyển bóng chuyền nữ Nhật Bản: Không cao vẫn khiến người khác phải ngước nhìn

Đội tuyển bóng chuyền nữ Nhật Bản, hay còn gọi là Hinotori Nippon, đang là tâm điểm chú ý tại FIVB Volleyball Nation League (VNL) 2025. Nhà đương kim á quân đã toàn thắng 4 trận ở tuần 1 năm 2025 mà không thua set nào.

Đáng chú ý, trận thắng 3-0 trước Canada (26-24, 25-20, 25-19) vào ngày 7/6/2025 tại Ottawa đã giúp Nhật Bản dẫn đầu bảng với 12 điểm và tỷ lệ điểm 1.413, đứng thứ 6 trên bảng xếp hạng thế giới FIVB. Điều đặc biệt là họ chỉ có chiều cao trung bình 1m74, thấp hơn cả Việt Nam (1m77), chứ đừng nói những đội tuyển có chiều cao khủng cỡ như Hà Lan (1m87). Vậy, điều gì giúp Nhật Bản vượt qua bất lợi thể hình để vươn tầm thế giới?

Chiến thuật linh hoạt bù đắp hạn chế chiều cao

Trong bóng chuyền, chiều cao thường được xem là lợi thế lớn, đặc biệt ở các vị trí chặn bóng và tấn công. Tuy nhiên, đội tuyển Nhật Bản đã chứng minh rằng chiến thuật thông minh có thể lấn át bất lợi thể hình. Nghiên cứu từ NCBI năm 2018 chỉ ra rằng đội Nhật Bản sử dụng nhiều chiến thuật độc đáo để bù đắp chiều cao thấp.

Trước hết, họ ưu tiên phục vụ float jump (nhảy phát bóng nhẹ, tạo quỹ đạo bay không ổn định) với tỷ lệ cao, làm khó đối thủ trong việc nhận bóng chính xác. Kỹ thuật này không yêu cầu chiều cao vượt trội nhưng đòi hỏi độ chính xác và sự tính toán. Thứ hai, tấn công nhanh để giảm sự phụ thuộc vào chiều cao khi nhảy. Hơn nữa, đội luôn đảm bảo có ít nhất một người chặn bóng khi đối phương tấn công, giúp giảm thiểu điểm số từ đối thủ. Chất lượng bắt bước một cũng thể hiện sự vượt trội về kỹ năng mắt-tay và nhận thức không gian, giúp thiết lập các đợt tấn công hiệu quả.

Trận đấu với Canada ngày 7/6/2025 minh họa rõ chiến lược này. Dù Canada vượt trội về số lần chặn bóng (8-0), Nhật Bản vẫn thắng nhờ ít lỗi kỹ thuật hơn (19 so với 30) và sự chính xác trong tấn công, với việc chủ công cao 1m74 Yukiko Wada ghi 19 điểm. Điều này cho thấy lối chơi tập trung vào tốc độ, sự linh hoạt và giảm thiểu sai lầm đã giúp Nhật Bản vượt qua những đội có lợi thế thể hình.

Văn hóa bóng chuyền và đào tạo bài bản

Thành công của đội tuyển Nhật Bản không chỉ đến từ chiến thuật mà còn từ truyền thống bóng chuyền lâu đời và hệ thống đào tạo nghiêm khắc. Nhật Bản từng giành huy chương vàng Olympic 1964 và 1976, khẳng định vị thế trong làng bóng chuyền thế giới. HLV huyền thoại Daimatsu Hirofumi, người dẫn dắt đội tại Olympic 1964, đã đặt nền móng cho lối chơi dựa trên kỹ năng và tinh thần thép, giúp đội vượt qua hạn chế về chiều cao.

Hệ thống đào tạo của Nhật Bản tập trung vào phát triển kỹ năng cá nhân, như phản xạ, phối hợp mắt-tay và nhận thức không gian, thay vì chỉ dựa vào thể hình. Điều này đặc biệt phù hợp với đặc điểm thể chất của người Nhật, nơi chiều cao trung bình thấp hơn so với các quốc gia phương Tây. Một ví dụ điển hình là cựu cầu thủ Yoshie Takeshita, được mệnh danh là "chuyền hai nhỏ nhất và mạnh nhất thế giới" với chiều cao chỉ 1m59, nhưng đã dẫn dắt đội giành huy chương đồng Olympic 2012.

Dưới sự dẫn dắt của HLV Ferhat Akbaş, người được bổ nhiệm vào tháng 2/2025 và là HLV ngoại đầu tiên của đội, Nhật Bản tiếp tục duy trì phong độ cao. Akbaş, với kinh nghiệm quốc tế và cách tiếp cận dựa trên dữ liệu, đã chọn 34 cầu thủ cho mùa giải 2025, bao gồm 9 thành viên từ đội Olympic 2024, giúp kết hợp giữa kinh nghiệm và sức trẻ.

Tầm nhìn cho tương lai

Thành tích ấn tượng tại VNL 2025 là minh chứng cho tiềm năng của đội tuyển nữ Nhật Bản, nhưng để duy trì vị thế và hướng tới các mục tiêu lớn như Olympic 2028, họ cần tiếp tục hoàn thiện. Đối mặt với các đội cao lớn hơn, như Hà Lan hay Mỹ, Nhật Bản cần cải thiện khả năng chặn bóng, vốn là điểm yếu khi họ không ghi được điểm block nào trong trận gặp Canada. Ngoài ra, việc tăng cường sức mạnh tấn công và phát triển thêm các chiến thuật đa dạng có thể giúp họ đối phó với các đối thủ mạnh hơn.

Sự dẫn dắt của HLV Akbaş mang lại hy vọng lớn. Với kinh nghiệm huấn luyện tại các giải đấu quốc tế, ông có thể đưa ra những điều chỉnh chiến thuật phù hợp, đồng thời khai thác tối đa tiềm năng của các cầu thủ trẻ. Việc kết hợp giữa truyền thống đào tạo nghiêm khắc của Nhật Bản và tư duy hiện đại của Akbaş hứa hẹn sẽ giúp đội tiếp tục tiến xa.